Страна: Казахстан
После выхода на пенсию занялся вплотную любимым занятием Литературой. Для этого окончил несколько специальных литературных семинаров по жанру прозы. Пишу на родном языке (казахском). Изучаю английский язык. Есть желание читать Шекспира в оригинале! За это короткое время был несколько раз лауреатом республиканских литературных премий, и финалистом в Вашем конкурсе. Мои читатели отмечают что я пишу своеобразно. Я очень рад этому!
Country: Kazakhstan
After retirement, I took up the literary hobby closely. For this I graduated from several special literary seminars on the genre of prose. I write in my native language (Kazakh). Learning English now. There is a desire to read Shakespeare in the original!
During this short time I was several times a laureate of republican literary prizes, and a finalist in your competition. My readers note that I write in a peculiar way. I am very happy about it!
Синопсис романа «ҚАРАҚУЫС (Черная дыра)»
Галам, пожилой человек лет шестидесяти, вышедший на пенсию только недавно. В свое время он был неплохим спортсменом, и до сих пор не потерял эту прыть. Конечно, если человек никогда тяжелее ручкой не орудовал, то с какой стати он раньше времени должен износится… Вот и тем самым он намного моложе выглядит своего возраста. «Эта моя заслуга, что он еще джигитом смотрится! Дай Бог чтобы он оправдал мои труды!..» иногда приговаривала его старушка Катша с которой он сорок лет под одной крышей.
Отогнав домашний скот к пастуху, который пасет живности односельчан, возвращался пешком обратно и тут он почувствовал приятное облегчение, как будто сбросил тяжелый груз с плеч и глубоко вздохнул «Ух!». Целых шесть месяцев он жил как привязанный, ухаживать за скотом дело не легкое. Не имеет значения у тебя во хлебу одна корова или десять стоит, ты круглые сутки обязан их стеречь, переживать за их здоровья и своевременно кормить.
Рано утречком было прохладно и оттого он надел теплую куртку. Солнце стало греть со спины и шел он обливаясь потом. По ходу снял ее и взял под мышку. Чтобы быстрее попасть в свой аул он не стал идти обходным, а пошел напрямик в гору. Пока он дошел до самой ее вершины неоднократно останавливался, чтобы сделать передышку. «Вот черт, и сердце и легкие стали жиром запылать, однако!» чертыхался он, проявляя недовольство на свое состояние. Он лет до пятидесяти играл в волейбол, от имени своего коллектива выставлял команду, и вспомнил, как не один раз они были победителями на разных соревнованиях. Вот как резко забросил спорт, убей не помнить. Значит, была какая-то веская причина. Человек чем старше становиться видно не столько приобретает, сколько теряет. Раньше казался, что если он не будет играть в мяч, то словно жизнь остановится. А теперь не то, чтобы переживать за это, даже не вспоминает. И кажется не серьезной затеей для нормального человека и простая потеря дорогостоящей времени.
Степь стало по часам линять. Выглядывали молодые побеги и земля начало просыпаться. Заманчиво смотрелись кустики с синевато-серыми лепестками подснежники, которые там и сям подзывали к себе. Галаму захотелось сорвать их и отнести к своему жене, но потом раздумал, он сравнил свое действие с кощунством, нельзя убивать новую жизнь. Да и он никогда своей старушке не дарил цветов. У казахов издавна нет привычек дарит цветы, видать чужая традиция не прилипла к нему. Однажды он забрал корзину красивых цветов домой, у постамента одного достойного мужа, чтобы оно просто не завяло, и также, чтобы обрадовать жену. Она, вместо того чтобы обрадоваться закатила такой скандал, прокричав: «Убирайся, со своими кладбищенскими цветами!» и выгнала его из дома.
Обычно в весенние месяцы солнечные лучи начинают остро искрится разноцветной гаммой, растворяя белое и черное, и на землю струится весь спектр радуги. В такие непростые времена человеческая психика тоже утончается и некоторые неврастеники подвержены душевным расстройствам. Как будто ожидая этого момента: цепляясь за крылья перелетных птиц, добродушные ангелы и злые дьяволы тоже торопится попасть на весенний пир… Галам засмотрелся на голубое небо прикрыв ладонью глаза и увидел ввыси треугольник летящих журавлей между собой перекликавшиеся. Потом он, с удовольствием подставляя грудь бодрящему, свежему горному воздуху огляделся вокруг себя с любовью. Словно опираясь спиной к великим хребтам Алатау, он бросил взор на бескрайную казахскую степь. Ему почему-то захотелось всю эту красоту созерцать лежа на боку, прислонясь на локти, и постелил на землю теплую куртку. Затем он мысленно побежал вниз, чтобы добежать до самого края этой безграничной степи. Он услышал хлюпающий звук сапога как будто одетый на босую ногу, и оно напоминало неприятный звук от заднего прохода лошадей, когда они стремительно спускаются с горки. Он засомневался в том, что он был босым. И не поленился разуться. Сейчас не так как раньше, никто портянкой не пользуются. Утепленные стельки и также пару теплых носков достаточно. Галам очень удивился на то, хотя что он бежал не по правде, а мысленно, все равно услышал эти странные звуки своих сапог.
Второе я Галама стремглав несся по склону вниз, и еще немного он уже скроется за холмиком. Тут перед ним выросли, словно из колышущего миража силуэты трех человек. Молодой человек лет двадцати с лишним, другой лет сорока и третий пожилой мужчина гладко бритый, похожий на Галам в возрасте за шестьдесят. Галам чуть не столкнувшись с ними лоб в лоб еле притормозил. Какая-то внешняя сила его заставила поздороваться с ними. Шедший позади всех пожилой человек в возрасте Галам оказал знак приветствия кивком головы. Никто из них не брал протянутую руку Галам.
— Куда так летишь как птица? – спросил пожилой мужчина.
— Не поверите, хочу добежать до горизонта…
— Пустая затея, нет никакого горизонта, зрительный обман… Лучше поднимемся вверх. Мы пришли за тобой. Есть разговор, — сказал пожилой и пошел впереди. Они, гуськом следуя, след в след шли на вершину горы.
Галам который лежал на высотке почувствовал сладкую негу, и усталое тело окутало, беззаботное тишина и он заснул.
— Надо же, этот герой сопит мертвецким сном! – воскликнул пожилой и тело его трясся от смеха. Галам хотел разбудить себя, но тот: — Не надо беспокоить его, устал однако, Мы искали тебя, — произнёс пожилой.
— Я где-то видел вас… С какого аула будете? – спросил Галам прищурившись, стараясь вспомнить лица этих троих.
— Разумеется, конечно, видал… и не раз, а тысячи, — вмешался в разговор молодой.
Галаму не понравился его грубая реплика. Нахмурившись, зло выпалил: — Как ты разговариваешь с человеком ровней с твоим отцом!
— Тихо! Если разбудим вон того, тогда не миновать нам рукопашку! – призвал к порядку сорокалетний мужчина.
В голову Галам хлынуло горячий поток крови, и он стоял, еле сдерживая гнев, чтобы не бросится кулаками на наглого сопляка. Он явно ощущал в себе силу достаточную, чтобы одолеть одного наглеца. Также он был уверен, что не потерял еще ту сноровку — сформированные в молодости: быстрота и точность нанесенного удара.
— Что хотите от меня, чтобы так настырно искать? Если я разбужу его, то несдобровать вам троим, разберем по частям и разбросаем по разным сторонам!
— Ну, успокойся уж… Незачем на молодых обижаться, — вклинился пожилой и не дал развиться конфликту. – Через столько прошли, чтобы найти тебя, и тут нам не хватало только этой глупой драки! Не думай что только ты один такой герой, но и мы не лыком шиты.
— Скажите, что вам нужно от меня? Что за жажда мести? Ей-богу вы похожи на рэкетиров из девяностых! То время же кануло в вечность!..
— Твоя правда, рэкет то кануло в вечность. Но за содеянное зло нужно отвечать независимо от срока давности. Так что пришло время платить по счетам. Предъявим не один, а несколько счетов. Поэтому мы все трое здесь. Прошу придержать свой норов и лучше послушай что мы скажем.
— В таком случае и того тоже надо разбудить пусть послушает. А вдруг и у него тоже есть свой мотив? Получается, как будто только один я чем-то виновен?
— С ним потом сам разберешься. Короче дело обстоит так… Слово предоставляется молодому человеку.
Молодой человек шагнул вперед и предстал, гордо расправив плечи перед ответчиком. Затем сняв спортивную куртку, передал товарищу. Далее не спеша стал расстегивать пуговицы нейлоновой рубашки. Галам смотрел на него широко раскрытыми от удивления глазами и на миг он потерял дар речи. Молодой человек, обнажив грудь сказал:
— Смотри сюда. Это дело твоих рук! – На два пальца чуть ниже соска виднелся зияющая рана от ножа между ребрами. Сочившаяся кровь еще не успела свернуться, рана была свежая. От такого зрелища глаза Галам полезли на лоб. С такой раной невозможно жить! Ему почудился, что эту картину он где-то еще видел. Да. Когда ему было двадцать пять лет, он наложил руку на себя. Благо, что по воле Господа ему было суждено топтать эту бренную землю еще долго, и его спасли. Острие ножа проскользнуло в миллиметрах мимо сердце. Спортивная куртка и нейлоновая рубашка зеленого цвета который был на молодом человека – как ожог обожгло его память. Галам признал в этом парне себя. Было не понятно то, что все еще почему-то сочилась кровь до сих пор из зияющей раны. Он невольно пригладил свой грудь. Отдалась острая, тонкая боль в под лопатку.
— Я не наносил тебе удар ножом! – сказал Галам. Он с трудом выговорил каждое слова, и смотрел на молодого человека с не поддельной жалостью со слезами на глазах. Тот тоже был взволнован.
— Знаю.
— Тогда почему меня обвиняешь?
— Если б ты не покушался на себя, и я бы так не страдал.
— Видно же что ты живой, несмотря на рану.
Тут опять вклинился пожилой. Он, отстранив в сторону молодого человека, сам выдвинулся на передний план.
— Мы, существа не сего мира. Ты тоже иллюзия как мы. Ты продукт мыслей вон того сладко сопящего Галама. Но есть одно различие. Мы, двойники Галама с параллельного мира. Ты слышал о том, что у близнецов не только общая пуповина, но и общая судьба. Галам который лежит, хотел убить себя. Но Создатель смилостивился, и он остался жив. А это бедняга вместо него превратился в вечного покойника. Он, источая кровь будет мыкаться до самого Ссудного дня. Если этого мало тебе, то гляди на него. Он был полный сил, сорокалетним мужчиной. А теперь вечно мучается удушьем от следа веревки на шее. Из-за беспечности Галам я тоже потерял ориентир, и блуждаю как метеорит.
«ҚАРАҚУЫС» (роман)
I тарау
Ғалам, биыл ғана үкіметтің жұмысынан қол үзген, алпыстан енді асқан егделеу адам. Кезінде тәп-тәуір спортшы атанған, қимылы әлі де ширақ. Әрине, жаны қиналып — қаламсаптан ауыр ешнәрсе көтеріп көрмесе, өзінен-өзі кісі тоза қоймас… Ол, өз жасынан әлдеқайда жастау көрінеді. Осындайда: «Әлі жігіт сияқты боп жүргені менің арқам! Осы еңбегімді ақтаса жарар, бұл!..» деп қырық жыл отасып келе жатқан қара кемпірі — Қатшаның, оңды-солды есіп отыратыны бар.
Азын-аулақ ұсақ малын ауыл сыртындағы жекеменшік бағатын малшыға қосып, жаяулап қайтып келе жатқан Ғалам — мойнынан бір жүк түскендей «үһ» деді. Алты ай қыс жіпсіз байланып, мал қарау да оңай шаруа емес. Бір бас па, он бас па бәрібір, тәулік бойы соның жем-шөбін, суын беріп, жатсаң да соның амандығын тілеп, алаң көңілде жүргенің.
Ертеңгілік салқын болған соң, қалың күртке киген еді. Жотадан қыздырған күн, пырш-пырш терлетті. Онысын шешіп, қолтығына қысты. Ауылына тез жету үшін, алшиып жатқан қасқа белге төте салған-ды. Жота үстіне шыққанша жол-жөнекей неше қабат ентігін басып, кідіруге тура келді. «Ойбу, өкпе мен жүректі май басайын деген екен-ау!» деп, мына күйіне налыды. Елуге келгенше волейбол ойнап, ұжымы атынан команда шығарып, талай жарысқа қатысқан кездерін есіне алды. Спорттан қалай қол үзіп қалғанына өзі де таң. Әйтеуір, бір себеп болды. Адам ұлғайған сайын бірдеңені қосқанның орнына — барынан айырла беретін сияқты ма? Бұрын доп ойнамаса, өмірі тоқтап қалғандай құлазушы еді. Енді, уайымдамақ түгілі, мүлдем ұмытып барады. Тіпті, сонысы қазір — алтын уақыт зая кеткен, сау адамға жараспайтын дараң тәрізді…
Жабағы жүні түскен дала сағат сайын түлей бастапты. Жас өскіндердің қаламсап ұштығы бой көрсетіп, жер аяғы құрттаған кез. Жапырағы бозала болып жайылған, жантақтау гүл ботатабанның шоғы әр-әр тұстан мен мұндалайды. Ғалам бастапқыда бір уысын жұлып, үйіндегі кемпіріне апармақ болып ниеттенді де, енді ғана көкке ұмсынып, өмірге талпынған табиғатты үзуге қолы батпады. Ол кемпіріне осы күнге дейін бірде бір рет гүл ұсынбапты. Қазақтың салтында жоқ, жат қасиет бұған жұқпады білем. Бір жолы танымал тұлғаға қойылған ескерткіш түбіндегі бір себет әдемі гүлді: бекер қурап қалмасын, сосын қара кемпірін гүл силап бір қуантайын деген оймен үйіне апарған-ды. «Зираттың басынан алған гүліңмен құры!» деп Қатша аттанға басып, гүл-пүлімен айдап шыққан-ды.
Тегі, көктем айларында күн көзінен ұшқындаған сәуленің сан тарам бояуы асқына жарқырап, ауадағы ақ пен қараны суалтып, жер бетіне алуан түрлі ніл төгетіндей. Осы бір аласапыран шақта адам санасы да шәмкестеніп, делебесі бостары ушығып, салқынға ұшырайтын тәрізді. Осындайды аңдығандай: батыстан керуен-керуен болып, келіп жатқан жыл құстарының қанатына жабысып, ақ жүрек періштелер мен қанқұйлы жын-перілер де жайнаңдап жететіндей… Сонау, көз ұялтқан көгілдір көктегі қиқулап, қалқыған тырналарды Ғалам күн салып тамашалады. Сосын бойына сергектік дарытқан әдемі самалдың өтіне кеудесін тосып, төңірекке сүйсіне қарады. Арқасын алып Алатаудың өркештеген сілеміне сүйеп, ұшы-қиыры жоқ қазақтың кең даласына көсілте көз жіберді. Осы тамашаны жантайып жатып қызықтағысы келді де күрткесін жайып, шынтақтады. Ол, шетсіз-шексіз сайынның жиегіне жетпек пиғылмен ылди-төмен ойша жүгіре жөнелді. Жылқының көтенішегі сықылды қолқылдап бара жатқан керзі етігінің даусын естіді. Қоңылтаяқ емес сияқты еді ғой? Ерінбей шешіп қарады. Қазіргі жұрт бұрынғыдай шұлғау орамайды. Ұлтарағын қалыңдап, бір-екі нәскейді қабаттап кие салады. Ғалам өзінің шындап жүгірмесе де, етігінің қолқылын естігеніне қатты таң қалды.
Ғаламның ойындағы өзі ылдиға қарай құстай ұшып, қарасы енді-енді болмаса бір белестің астына сіңіп кетуге шақ қалған-ды. Кенет оның қарсы алдынан үш адамның нобайы іркілдеген сағым ішінен үзіліп шықты. Жиырманың ішіндегі жас жігіт, қырықтан асқан жігіт ағасы мен алпысты еңсерген қырма сақал үлкен кісі екен. Екіпінін әрең тежеген Ғалам олармен бетпе-бет тіресе тоқтады. Бөтен кісілерге өз еркінен тыс бір күш сәлем бергізді. Артындағы Ғаламға тете адам бұның сәлемін алған ырым танытып, басын изеді. Ешқайсысы Ғаламның созған қолын ұстамады.
- Қайда құстай ұшып барасың? – деп сұрады бейтаныс егде адам.
- Айтсам сенбессіз, көкжиекке жетуге…
- Бос әуре, көкжиек деген жоқ, құр көз алдау ғана… Жүр төбеге
шығайық. Сені іздеп келеміз. Әңгіме бар, — деп егде кісі өзі жол бастады. Бұлар қаздың балапаны тәрізді іркес-тіркес ілесіп, жоғары өрледі.
Жота үстіндегі Ғалам тұла-бойы маужырап, жаңағы шаршаған денесі әлдебір тәтті, бейқам тыныштыққа бөленіп, көзі ілініп кеткен-ді.
- Өй, мына батыр ұйқыны сойып жатыр ғой! – деп егде кісі кеңкілдей
күлді. Ғалам өзін оятпақ болып ұмсынып еді, анау: — Қой, мазасын алмайық, шаршаған шығар. Іздегеніміз сен, — деді егде кісі.
- Сіздерді бір жерден көрген секілдімін… Қай ауылдансыздар? – деп
Ғалам үшеуге шырамытқан түрмен сығырая көз тастады.
- Көрдің ғой, әрине… Бір емес, мың қабат, — деп жастауы сөзге араласты.
Ғалам оның мынадай дөрекі сөзін ұнатпады. Қабағын шытып: — Әкеңдей адамға қалай-қалай сөйлейсің? – деп дауыс көтерді.
- Жә, ананы оятып алсақ қып-қызыл сойқан сонда болады! Ақырын! –
деп қырықтағысы мәмлеге шақырды. Ғаламның басына ыстық қаны шапшып, ашуы алқымын мытып, әлгі боқмұрынмен алыса кетуге шақ тұр. Ол өзінің бойында бір жігіттік қауқар барын іштей сезеді. Жастайынан қалыптасқан жылпыңдық пен сілтеген жеріне дөп тигізетін дәлдігінен әлі күнге дейін жаңыла қоймаған сияқты көрінетін.
- Іздеп жүрміз дейтіндей, менде қай әкелеріңнің құны бар? Ана
жындыны оятсам, үшеуіңді бұт-бұт, қол-қол қып үш жаққа шашып тастаймыз!
- Жарайды, сабыр ет… Баламен бала болмасаңшы, — деп егде кісі ерегесті
ары қарай өршітпеді. – Табан тозыдырып, әрең тапқанда төбелесуіміз қалған еді! Сендегі бар ақ сайтан бізде де бар.
- Айтыңдаршы, менде не шаруаларың бар? Ала алмай жүрген қандай көз
ақыларың бар? Тоқсаныншы жылдарғы рекеттен аумайды екенсіңдер! Ол заман құрдымға кеткен!
- Ол рекет құрдымға кетсе кеткен шығар. Ал, жасаған қиянатыңа жауап
беруге әруақытта міндеттіің! Алар ақымыз бар… Біреу емес бірнешеу. Сол үшін, осы үшеуміз сені іздеп келдік. Жыныңды тежеп, біздің уәжімізге құлақ сал.
- Ондай болса, ананы да оятайық, естісін. Мүмкін оның да айтар уәжі
бар шығар? Жалғыз мені айналдырғандарың қызық екен?
- Кейін өзің айта жатарсың оған… қысқасы былай, сөз мына жас жігітке
беріледі.
Жас жігіт алдыға бір адым аттап, арызын айтататын адамның қарсы алдына қасқая тұрды. Сосын үстіндегі спорттық күртешесін шешіп, қасындағы серігінің біріне ұстатты. Ары қарай нейлон жейденің түймелерін ағыта бастады. Ғалам оған көзі бақырая тіл- ауыздан айырылған адамша сілейе қарап қалыпты. Жас жігіт төсін жалаңштап ашты да:
- Міне, қара. Бұл сенің қылған қылапатың! – деді. Емшек астынан екі
елідей төменірек жерде қабырға арасы ырсиып тұр екен. Осы әзірде ғана пышақ салынған тәрізді, сорғалаған қанның жолағы кеуіп үлгермепті. Ғаламның бақырайған көзі енді мүлдеи шарасынан шықты. Мынадай жарақатпен жүру мүмкін емес! Бұл көріністі ол бір жерден көрген секілденді. Иә. Ол жиырма бес жасында өзіне-өзі пышақ салып, әйтеуір, бұның көрер жарығы таусылмай, пышақ ұшы жүректен сәл ғана мүлт кетіп, аман қалған-ды. Жас жігіттің үстіндегі спорттық киім мен сол кездегі сәнге айналған жасыл түсті нейлон жейде де көзіне оттай басылды. Ғалам мына жігіттен өзін анық таныды. Тек түсінбегені, бұның жарасынан әлі күнге қан сорғалап жүргені. Ол өзінің жүрек тұсын еріксіз сипады. Шым еткен жіңішке шаншу ту сыртына қарай осып өтті.
- Мен саған пышақ салған жоқпын! – деді Ғалам. Әр сөзін ауырсына
айтып, көзіне жас ірке, жас жігітке жаны аши қарады. Анау да толқып тұр екен.
- Білем.
- Білсең неге мені кінәлайсың?
- Егер сен өзіңе пышақ салмағанда мен де аман жүрер едім.
- Жараң ғана жазылмапты, өйтпесе, тірі екенің көрініп тұр ғой…
Осы арада егде кісі сөзге араласты. Ол жас жігітті иығынан қағып, бір шетке ығыстырды да өзі алдыға шықты.
- Біз, бұл дүниенің адамдары емеспіз. Сен де біз сияқты елессің. Ана
ұйықтап жатқан Ғаламның ойынан жаралған елессің. Бір айырмашылық бар. Біз іргелес дүниедегі Ғаламның сыңарымыз. Білетін шығарсың, егіздердің кіндігі ғана емес, тағдырлары да бір болатынын. Мына жатқан Ғалам жиырма бес жасында өзіне пышақ салды. Бірақ, Жаратушының рахымымен ол тірі қалды да оның орнына мына бейбақ мәңгі өлікке айналды. Осылай қаны сорғалап, Қиямет күні жеткенше жүре бермек. Бұл аз болғандай мынаған қара. Қырықтан жаңа асқан қылшылдаған азамат еді! Мойнын қылқындырған жіптің білеуінен мәңгі-бақи тұншығып келеді.
- Бұған да мен кінәлімін ба? – деп елес Ғалам баж етті
- Әрине, сен емессің. Мына алаңсыз, сілекейі шұбырып тәтті ұйқыда
жатқан малғұн кінәлі!
- Ондай болса, оятып алып жабыла текпілейік!
- Одан пайда жоқ.
- Ал сізге не жазды ол?
- Бұл, Жаратушының сиын дұрыс пайдалана алмады. Бойындағы
қабілетті ұқпады. Соның кесірінен көрші дүниедегі біз зардап шектік. Мынау жігіт талантын шыңдай түскенде бір ғажап ақын яки жазушы болар ма еді? Ал, мынаның түрі мынау. Мәңгі-бақи тұншығумен келеді. Мен, сайда саны, құмда ізі жоқ біреумін. Мәңгілік адасуға душар қылды. Қарашы тырайып жатқанын, бірнәрсені тындырып тастаған кісі секілденіп!..
- Мынадай айыптауға келісе алмаймын. Жарайды мен де елес болайын,
бірақ, сіздердің де ерік-жігерлеріңізді мынау неге тежеді? Өз беттеріңізше харакет неге жасамадыңыздар?
- Жаңа айттым ғой, біздің тағдырымыз байланып қалған. «Өзін аямаған,
өзгені де аямайды» деген тұжырым осыдан туған. Ол өзіне жасаған қиянаттан өзгенің де зардап шегетінін ескермеді. Жаратушы күллі тіршілікке өмір сүр деп шексіз мүмкіндік берді. Рас, өлім-жітім болуы тиіс. Бірақ, өзіне қол жұмсау деген осы дүниеде ғана бар. Сол сұмдық — барша қанаттас ғаламға зобалаңдай әсер етуде. Бұны доғару керек! Мынау, қырық жыл еңбек еттім, енді соның зейнетін көремін деген тәтті үмітте алаңсыз жатыр. Біз бұған тыныштық бермеуіміз керек. Қуат-қайраты мол кезінде жасамаған ісін, түсі ауып, күні еңкейген шақта жасатып, біздің басымыздағы: мәңгі өлім, мәңгі тұншығу мен мәңгі адасудан арылуымыз тиіс. Өйтпесек: толық адам бола алмаған — жын-сайтанға айналады.
(12 оценок, среднее: 4,00 из 5)
Загрузка...